سفارش های رسول خدا صلی الله علیه و آله به امیر مؤمنان حضرت علی علیه السلام

(11)

پایه و اساس برای سایر اعمال

برخی از ویژگی ها هستند که نقش تعیین کننده و کامل کننده ای برای سایر اعمال دارند که در این سفارش به آنها اشاره شده است

• نخستین ویژگی بهره مندی از تقوا و پرهیزکاری می باشد این ویژگی که موجب می شود انسان از نافرمانیِ خداوند و گناهان پرهیز کند ، اگر در وجود آدمی نباشد ، در حقیقت تضمینی برای اطاعت از فرمان های الهی باقی نخواهد گذاشت ، چون هر اطاعتی در انسان صورت می پذیرد پایه و اساس آن پرهیز از گناه و نافرمانی می باشد

• دومین ویژگی ، داشتن علم و معرفتی که در سایه ی آن بتواند با رفتارهای نا بخردانه افراد نادان ، با بهترین روش روبرو گردد ، نه اینکه رفتاری همانند آنان داشته باشد که در اینصورت خود نیز نادانی کرده است

• سومین ویژگی را بهره مندی از عقلی دانسته اند که با آن بتواند با مردم با مدارا رفتار نماید ، به تعبیر دیگر انسان عاقل کسی است که بتواند با اخلاق و رفتارهای متفاوت مردم رفتاری سازگارانه در پیش گیرد و از تحمّل بالایی برخوردار باشد و بجای طرد مردم ، بتواند آنان را جذب و تاثیر مثبتی بر افکار و رفتار آنها داشته باشد

 پیامبر صلی الله علیه و آله به امیر مؤمنان علیه السلام فرمودند :

یا علی ! سه (ویژگی) است که اگر درکسی نباشد ، هیچ عملی برای او سامان نمی یابد : تقوایی که او را از نافرمانی خداوند باز دارد ، دانشی که با آن جهل نادان را از خود دور سازد ، عقلی که با آن با مردم مدارا کند (1)

--------------------

1- یَا عَلِیُّ ثَلَاثٌ مَنْ لَمْ یَکُنْ فِیهِ لَمْ یَقُمْ لَهُ عَمَلٌ وَرَعٌ یَحْجُزُهُ عَنْ مَعَاصِی اللَّهِ وَ عِلْمٌ یَرُدُّ بِهِ جَهْلَ السَّفِیهِ وَ عَقْلٌ یُدَارِی بِهِ النَّاس (تحف العقول ص 9)